Νομικό πλαίσιο
Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (Ε.Ε.Δ.Α.) ιδρύθηκε με τον ν. 2667/1998 (Α΄281), ως το ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας κατ’ εφαρμογή των Αρχών των Παρισίων, που υιοθέτησε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ με την απόφασή της 48/134 «Εθνικοί Θεσμοί για την προώθηση και την προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» (ΕΘΑΔ) της 20ης Δεκεμβρίου 1993 και αποτελεί τον εθνικό θεσμό προστασίας και προώθησης των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη χώρα.
Με τα άρθρα 10 έως 29 του ν. 4780/2021 (Α΄ 30) ενισχύθηκε και αναδιοργανώθηκε η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) για την αποτελεσματικότερη προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Η ΕΕΔΑ απέκτησε νομική προσωπικότητα, λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Επιπλέον, τροποποιήθηκε η σύνθεση της, για την κατά το δυνατό οριζόντια κάλυψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για τη διασφάλιση της αντιπροσωπευτικότητας και λειτουργικότητας της.
Με το π.δ. 74/2023 «Οργανισμός της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου» (Α΄ 74) καταρτίστηκε ο Οργανισμός της ΕΕΔΑ, στον οποίο εξειδικεύονται η διάρθρωση, η ονομασία και η κατανομή των θέσεων των επιμέρους οργανικών μονάδων της.
Αρμοδιότητες
Η Ε.Ε.Δ.Α. είναι αρμόδια για:
- Τη διαρκή παρακολούθηση της εξέλιξης των θεμάτων προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τη συνεχή ενημέρωση και τη προώθηση της σχετικής έρευνας,
- την ανταλλαγή εμπειριών σε διεθνές επίπεδο με τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, ο ΟΑΣΕ ή με τις ομοταγείς Επιτροπές άλλων Κρατών ή και με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις άλλων Κρατών,
- τη διαμόρφωση προτάσεων πολιτικής σε θέματα δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Σύνθεση
Σύμφωνα με την υπό στοιχεία Υ 16/24.8.2022 απόφαση του Πρωθυπουργού «Ορισμός μελών της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου» (YOΔΔ 753) σύνθεση της Ε.Ε.Δ.Α. έχει ως εξής.
